YÜZYILIN DENEYİ
Yaklaşık iki bin tonluk devasa mıknatıs, Fransa-İsviçre sınırının 100 metre altından geçen 27 kilometre uzunluğundaki tünele yerleştirilecek. Mıknatısın Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi'ne (CERN) ait tünele yerleştirilmesi işlemi başladı. Koordinatör Austin Ball, 16 metre yüksekliğinde, 17 metre genişliğinde ve 13 metre boyundaki mıknatısın, yeraltında 15 parçayla daha birleştirileceğini söyledi. Daha önce sistemi oluşturacak 15 kilit parçanın sekizi tünele indirilmişti. Mıknatıs, CERN'in yeraltı laboratuvarındaki "Büyük Hadron Çarpıştırıcısıyla" (LHC) parçacık çarpıştırma deneyi yapılmasını sağlayacak. Parçacıkları çarpıştırma deneyi, araştırmacılara evrenin ilk zamanlarını anlama imkânı verecek. Dünyanın en büyük deneylerinden biri olarak ifade edilen araştırmada, bu aşamaya gelinmesi 13 yıl sürdü. Cihazlar hazır hale geldiğinde, bilim adamları birkaç ay içinde bugüne kadar geliştirilmiş en güçlü parça detektörünü çalıştırabilecek.
Araştırmalara birkaç ay sonra başlanması bekleniyor. Bu cihazlar evrendeki tüm maddelerin temel yapıtaşı olan atomların işleyiş prensiplerini daha iyi anlamamızı hedefliyor. Sistem tam olarak işlemeye başladığında, atomları oluşturan parçacıkların, ışık hızına yakın bir hızla fırlatılarak birbirleriyle çarpışmalarını sağlayacak. Bu deneyde amaç, evrenin oluşumunun başlangıcı olarak kabul edilen, Büyük Patlama'dan (Big Bang) hemen sonra ortaya çıkan şartları yeniden oluşturarak evrenin oluşumu hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşabilmek. Projenin maliyeti 3,5 milyar dolar
Bilim adamları evrene dair en büyük sırrı aydınlatmak, evrenin yaratılışını tekrarlamak için düğmeye 10 Eylül'de basacak.
Deneyle "Evrenin sırrı ne?", "Madde neden ve nasıl kütle kazandı?", "Maddeyi oluşturan temel parçacıkları bir arada tutan kuvvet ne?", "Evrenin yüzde doksanını oluşturan 'karanlık madde' bulmacasının ardında ne var?" gibi merak edilen soruların yanıtları aranacak.
CERN'in yapacağı deneyle bilim dünyasının maddenin yapısını anlamak için asırlardır yürüttüğü büyük çalışma "parçacık fiziği" boyutuna taşınacak.
"Big Bang"in ispatı
Evrenin oluşumunu tetikleyen "Big Bang" (büyük patlama) teorisinin geçerliliği de bu deneyle birlikte kanıtlanmaya çalışacak.
Deneyde "Big Bang" anı sonrası koşulların laboratuvar ortamında yeniden ortaya çıkartılması hedefleniyor. Bunun için de "parçacık çarpıştırma" işlemi gerçekleştirilecek.
Protonlar çarpışacak
'Büyük hadron çarpıştırıcısı' isimli parçacık hızlandırıcısında atom çekirdeğinde bulunan protonlar çok yüksek enerjiyle çarpıştırılacak.
Protonlar, tünelin çevresine yerleştirilmiş yaklaşık 10 bin adet dev süper iletken mıknatıs tarafından yönlendirilecek. Böylece zıt yönlerde dönen iki proton ışını üretilecek.
Böylece fizik modellerinin temelini oluşturan ve maddeye kütle özelliğini veren 'Higgs' parçacağı ya da 'Tanrının zerreleri' tekrar ortaya çıkarılıp gözlemlenebilecek.
Bildiğimiz her şey değişecek
Evrenin kökeni ve doğanın temel kanunlarına yönelik sonuçların ortaya çıkmasının beklendiği deneyle atom, molekül ve canlı yapısının nasıl oluştuğuna dair yeni bilgiler edinilecek. Bilinen Fizik kuramları geliştirilecek ya da baştan aşağı değişebilecek.
Deney sırasında bütün parçaların senkronize şekilde çalışması gerekiyor. En ufak uyumsuzluk risk olarak kabul ediliyor.
"Kara delik" Dünyayı yutacak!
Bazıl bilim adamları deneyin tehlikeli olduğunu, kontrolden çıkması halinde meydana gelebilecek küçük kara deliklerle insanlığın sonunun geleceğini iddia ediyor.
CERN ise deney ortamının güvenli olduğunu savunuyor.
36 ülkeden 2 binden fazla fizikçinin katılacağı yüzyılın deneyine Türkiye'den de üç ayrı ekip katılıyor.
Büyük deney başladı
Bilim adamları 14 milyar yıl önce meydana gelen patlamayı bugün yeniden yapmaya çalışacak. İşte bilim adamlarının peşinde olduğu soru!!!
Bugün gerçekleştirilecek patlama ile büyük bir patlamanın nasıl düzenli bir evreni oluşturduğu sorusuna cevap aranacak.
Fiziğe göre bütün patlamalar düzensiz bir dağılımı ortaya çıkartırken, evrenin varoluşunu sağlayan patlama, büyüklüğüne rağmen çok düzenli olan güneş sistemini oluşturuyor.
İşte bugün yapılacak patlama ile insanlığın varoluşuna ışık tutacak deliller elde edilmeye çalışılacak. Bilim adamları düzenli bir dağılım sağlayabilirlerse, büyük patlama teorisi doğrulanacak. Ancak düzensiz bir dağılım olursa, büyük patlma mucizevi yönünü koruyacak.
Çoğu patlamalar rastgele yönlere ve dağınık bir şekilde gerçekleşiyor. Büyük patlamanın da bu şekilde farklı yönlerde, farklı hızlarda gerçekleşmiş olması beklenirken, yapılan gözlemler, patlama sonucu devam eden genişlemenin her yönde homojen olarak aynı hızda gerçekleştiğini gösteriyor. Bu da bilim adamlarını hayrete düşürüyordu.
DÜNYANIN EN BÜYÜK DENEYİNDEN İLGİNÇ KARELER
10 Eylül'de "asrın deneyi" yapılacak. "Büyük Patlama" (Big Bang) teorisini doğrulayacak deney için bilim adamları uyarıyor: "Dünyayı yutabilecek mini kara delikler ortaya çıkabilir."
Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü'nün İsviçre'deki merkezinde yapılacak “Büyük Hadron Çarpıştırıcısı” deneyi insanoğlunun şimdiye kadar gerçekleştirdiği en önemli deney.
Patlama için klip yaptılar
ABD'deki Michigan Üniversitesi'nde okuyan 23 yaşındaki Kate McAlpine, aşamaları pek çok kişi için “karmaşık” olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) deneyini bir rap şarkısıyla anlattı.
“Large Nadron Rap” adlı şarkının klibi de, McAlpine'in gerekli izinleri alması sonucu CERN Laboratuvarı'nda, deneyin yapılacağı tünelde çekildi.
HALK DAĞLARA KAÇIYOR
Bilim insanlarının heyecanla beklediği deney, halkta paniğe neden oldu. Avrupa basınına yansıyan haberler göre; deneyde oluşacak karadeliklerin şehri yutmasından korkan Cenevreliler, daha güvenli olduğunu düşündükleri yüksek dağlara çıkıyor.
Aralarında Türklerin de bulunduğu 5 binden fazla fizikçi ve mühendisin 10 yılı aşkın süredir üzerinde çalıştığı proje, son yılların en büyük bilim projesi olarak gösteriliyor.
